Հարգելի այցելու
Ողջունում ենք Ձեզ ՀՀ Սյունիքի մարզի Վերիշեն համայնքի կայք էջում:
Շնորհակալ ենք Ձեզ կայքից օգտվելու համար: Այստեղ դուք կարող եք գտնել Վերիշեն համայնքի բոլոր նորությունները, ինչպես նաև ծանոթանալ համայնքի պատմությանը:
Մեզ համար կարևոր է յուրաքանչյուրի մեկնաբանությունն ու կարծիքը: Հավաստիացնում ենք, որ Ձեր յուրաքանչյուր հարցադրում և մեկնաբանություն կարժանանա համայնքապետարանի ուշադրությանը: Կայքում տեղ կգտնեն հետաքրքիր ու բազմաբովանդակ տեղեկություններ Վերիշենի, ինչպես նաև ընթացիկ գործունեության, իրականացվող ծրագրերի, հայտարարությունների, և ուրիշ այլ կարևորագույն հարցերի մասին:

Հարգանքներով Վերիշենի համայնքապետարան

ԱՇԽԱՏՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ

                                             ²Úð ØºÌ ÆÞÊ²Ü ØºÈÆø úвÜÀ

                          

                                     àðäºê ¶àðÆêÆ ØºÈÆøàôÂÚ²Ü ÐÆØܲ¸Æð

 

 

   ä³ïÙ³·ñáõÃÛ³Ý Ù»ç Ø»ÉÇù úѳÝÇ / 18-ñ¹ ¹./ ï³å³Ý³ù³ñÇ ³ñӳݳ·ñáõÃ۳ݠ í»ñͳÝáõÃ۳ݠ ßñç³Ý³éíáÕ ï³ñµ»ñ³ÏÁ í»ñÍ³Ý»É ¿ íÇÙ³·ñ³·»ï  ´³ñËáõ¹³ñÛ³ÝÁ ¨ Ññ³պ³ñ³Ï»É §¸Çí³Ý Ñ³Û íÇÙ³·ñáõÃ۳ݦ ٻͳñÅ»ù ³ß˳ïáõÃÛ³Ý 2-ñ¹ ѳïáñáõÙ, áñÁ ÉáõÛë ¿ ï»ë»É 1960Ã-ÇÝ: ì»ñçÇÝ 50 ï³ñí³ ÁÝóóùáõÙ áõëáõÙݳëÇñáÕÝ»ñÇó ¨ áã Ù»ÏÁ ãÇ Ï³ëϳͻÉ, ѻ勉å»ë ¨ ãÇ ¿É  ÷áñÓ»É ·ïÝ»É í»ñáÑÇßÛ³É ï³å³Ý³ù³ñÁ ¨ ëïáõ·»É ³ñӳݳ·ñáõÃÛ³Ý í»ñͳÝáõÃÛ³Ý ³ñųݳѳí³ïáõÃÛáõÝÁ: Þñç³Ý³éáõÃÛ³Ý Ù»ç »Õ³Í ï³ñµ»ñ³ÏÁ ï³ñ³µÝáõÛÃ, Ñ³×³Ë Çñ³ñ³Ù»ñÅ »Ýó¹ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ å³ï×³é ¿ ѳݹÇë³ó»É, ³ñ¹ÛáõÝùáõÙ ëï³óí»É ¿ Çñ³Ï³ÝáõÃÛáõÝÇó Ïïñí³Í, ³ÝÑÇÙÝ »Ýó¹ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÙÇ ³ÙµáÕç ß³ñù` ¶áñÇëÇ Ù»ÉÇùáõÃÛ³Ý ÑÇÙݳ¹ñÙ³Ý ¨ ųٳݳÏÇ í»ñ³µ»ñÛ³É:

  §¸Çí³Ý…¦-Ç 2-ñ¹ Ñ. 80-ñ¹ ¿çÇ 233 Ï»ïÇ ï³Ï ϳñ¹áõÙ »Ýù. §¶àðÆê.ÑÇÝ ¶áñÇëÇó ³ñ¨»Éù,»Ï»Õ»óáõ ѳñ³í³ÛÇÝ å³ïÇ ï³Ï Ï³Ý·Ý³Í Ë³ãù³ñÇ ×³Ï³ïÇÝ. 3 ïáÕ. ²Úê ¾ ʲâê ؾÈÆø  Ðàô²ÜÆ ²Îòèðò.¦

   ÜáõÛÝ ï»ÕÁ  234 Ï»ïÇ ï³Ï ϳñ¹áõÙ »Ýù§.²Úê ¾ î²ä²Ü+ؾÈÆø Ðàô²ÜÆ+àð¸Æ ´²ÔÆ𠴾ΠÆÜ. Âì. :èØÆ:

²ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÁ ËÇëï íݳëí³Í ¿:Âí³Ï³ÝáõÃÛ³Ý í»ñçÇÝ È-Ý Ï³Ù ³í»Éáñ¹ ¿ ϳ٠²-Ç Ùݳóáñ¹¦:

   ÆëÏ 235 Ï»ïÇ ï³Ï`§²Úê ¾ î²ä²Ü ²èÜ ØºÌÆ ØºÈÆø àÐ²Ü Ø²ÈʲêÆÜ àô ØÆðÆÜ ,àð ºÔºÆ Âì²Î²ÜÆ ²ØÆÜ :èƲ:-ÆÜ

 ØÆðÆÜ Ï³ñáÕ ¿ ¨ ²ØÆðÆÜ Ï³ñ¹³óí»É:

Âí³Ï³ÝÁ ¹ÝáõÙ »Ýù »Ýó¹ñ³µ³ñ¦:  /1/

    Üßí³Í ˳ãù³ñÝ áõ 2 ï³å³Ý³ù³ñ»ñÁ Ù»Ýù ·ï³Ýù áã û  í»ñÁ Ýßí³Í »Ï»Õ»óáõ ѳñ³í³ÛÇÝ  å³ïÇ ï³Ï ³ÛÉ »Ï»Õ»óáõÝ Ñ³ñáÕ ï³å³Ý³ï³Ý ѳñ³í³ÛÇÝ Ñ³ïí³ÍáõÙ , »Ï»Õ»óáõó 30-35٠ѳñ³í: гٻëï, å³ñ½ ݳËß³½³ñ¹»ñáí ˳ãù³ñÇ ×³Ï³ïÇÝ Ï³ñ¹áõÙ »Ýù. §²Úê ¾ ʲâê ؾÈÆø Ðà²Ü ¶²Îòàôðò¦ , ³ÝÙÇç³å»ë ˳ãù³ñÇ ³é³ç Ø»ÉÇù úѳÝÇ áñ¹áõ ݳËß³½³ñ¹ áõ ×áË ï³å³Ý³ù³ñÝ ¿, áñÇ ³ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÁ Ç Ñ³Ï³é³Ï í»ñÁ Ýßí³ÍÇ, å³ñ½ ÁÝûéÝ»ÉÇ ¿, íݳëí³Í ¿ ÙdzÛÝ ³Ýí³Ý í»ñçÇÝ í³ÝÏÁ: ê³ ³ÛÝ ï³å³Ý³ù³ñÝ ¿ áñÁ áõëáõÙݳëÇñáÕÝ»ñÁ, ó³íáù, ë˳Éٳٵ ÁݹáõÝáõÙ »Ý áñå»ë  Ø»ÉÇù úѳÝÇ ï³å³Ý³ù³ñ ¨ ³ñӳݳ·ñáõÃÛ³Ý í»ñͳÝáõÃÛáõÝÁ ÑÇÙù ÁݹáõÝ»Éáí, Ø»ÉÇù úѳÝÇ Ù³Ñí³Ý Ãí³Ï³Ý »Ý ÁݹáõÝáõÙ 1771à ,áñÝ , ³ÝϳëϳÍ, ëË³É ¿: §Ø»ÉÇù úѳÝÇ ·»ñ»½Ù³ÝÁ ·ïÝíáõÙ ¿ ÑÇÝ ¶áñÇëÇ Ñ³Ý·ëï³ñ³ÝÇ µÉñÇ »Ï»Õ»óáõ ѳñ³í³ÛÇÝ å³ïÇ ï³Ï: î³å³Ý³ù³ñÇ íñ³ ϳñ¹áõÙ »Ýù .§²Ûë ¿ ï³å³Ý –Ø»ÉÇùÐáõ³ÝÇ  /úѳÝÇ /-áñ¹Ç ´³ÕÇñ µ»ÏÇÝ.Ãí èØÆ:/1771Ã./¦:  /2/

  ö³ëïáñ»Ý Ýßí³Í 2 ³ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù»ñ í»ñͳÝÙ³Ý ³ñ¹ÛáõÝùÝ»ñÇó ¹³ï»Éáí, ˳ãù³ñÁ áñå»ë ٳѳñÓ³Ý ï³å³Ý³ù³ñÇÝ ÏÇó  Ï³Ý·Ý»óñ»É ¿ Ø»ÉÇù úѳÝÁ 1771 Ãí³Ï³ÝÇÝ , áñ¹áõ` /ѳí³Ý³µ³ñ/  ´³ÕÇñ µ»ÏÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ:

  àñ¹áõ ï³å³Ý³ù³ñÇÝ ³ÝÙÇç³å»ë ÏÇó, ï³ñ³µÝáõÛà ù³Ý¹³ÏÝ»ñáí ½³ñ¹³ñí³Í ï³å³Ý³ù³ñÇ íñ³ Ïñ¹áõÙ »Ýù. §²Úê ¾ î²ä²Ü ²èÜ ØºÌÆ ØºÈÆø àÐ²Ü ÆÞʲÜÆ Æ èØÆÀ  ÆÜ àð ºÔºÆ Âì²Î²ÜƦ: ²ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÁ Ñëï³Ï ÁÝûéÝ»ÉÇ ¿ ¨ ɳí å³Ñå³Ýí³Í: γëÏ³Í ³Ý·³Ù ãÇ Ï³ñáÕ ÉÇÝ»É, áñ Ñ»Ýó ë³ ¿ Ø»ÉÇù úѳÝÇ ï³å³Ý³ù³ñÁ: ²ñӳݳ·ñáõÃÛ³Ý å³ñ½³å»ë áã ×Çßï í»ñͳÝáõÃÛ³Ý ³ñ¹ÛáõÝùáõÙ Ù»Ýù áõÝ»ó³Ýù ÙÇ ù³ÝÇ Ùï³ó³ÍÇÝ Ù»ÉÇùÝ»ñ, áñáÝù ëÏë³Í 16-ñ¹ ¹³ñÇ Ï»ë»ñÇó, ǵñ¨ û, ÇßË»É »Ý ¶áñÇëáõÙ.§ÐÇÙù ÁݹáõÝ»Éáí Ñݳ·áõÛÝ íÇÙ³·Çñ ³ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ` ϳñ»ÉÇ ¿ Ãí³ñÏ»É16-ñ¹ ¹³ñÇó ÙÇÝ㨠18-ñ¹ ¹³ñ³ëÏǽµÁ ¶áñ»ë -¶áñÇëáõÙ ·áÛ³ï¨³Í Ñݳ·áõÛÝ Ù»ÉÇù³Ï³Ý ï³Ý Ñ»ï¨Û³É Ý»ñϳ۳óáõóÇãÝ»ñÇ ³ÝáõÝÝ»ñÁ. Ø»Í Ø»ÉÇù úѳÝ, º·³Ý, سÉË³ë ¨ ØÇñÇ /¶áñ»ë, 1572Ã./¦:

 

/3/: Ø»Í Ø»ÉÇù úѳÝ, سÉË³ë ¨ ØÇñDžѳñ·³ñÅ³Ý ·ÇïݳϳÝÇ »Ýó¹ñÛ³É ³Ûë Ù»ÉÇùÝ»ñÁ ³ñ·³ëÇùÝ »Ý ٻͳÝáõÝ íÇÙ³·ñ³·»ïÇ û·Ý³Ï³ÝÇ ³Ýáõß³¹ñáõÃÛ³Ý, ÇëÏ Ù»ÉÇù º·³ÝÇ ·áÛáõÃÛáõÝÁ ÁݹѳÝñ³å»ë ³Ý³å³óáõó»ÉÇ ¿ ÷³ëï»ñÇ µ³ó³Ï³ÛáõÃÛ³Ý å³ï׳éáí: ØÇ³Ï íϳÛáõÃÛáõÝÁ ѳݹÇåáõÙ »Ýù  ².´³ÏáõÝóÇ Ùáï /4/, áñÇ ³ñųݳѳí³ïáõÃÛáõÝÁ ËÇëï ϳëϳͻÉÇ ¿, Ù³ëݳíáր³å»ë ³ÛÝ å³ñ½ å³ï׳éáí, áñ ·ñáÕÇ ÑÇß³ï³Ï³Í  ³ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÁ ·áÛáõÃÛáõÝ  ãáõÝÇ:

         

 

                     

    àñ 1779Ã. /èØÆÀ/  ٳѳó³Í §²Úð ØºÌ ÆÞÊ²Ü ØºÈÆø úвܦ ¿ »Õ»É Üáñ ¶áñÇë  ¨ µÝ³Ï³í³ÛñÇ , ¨ Ù»ÉÇùáõÃÛ³Ý  ÑÇÙݳ¹ÇñÁ ëïáñ¨  Ï÷áñÓ»Ýù ÷³ëï»É:

   18-ñ¹ ¹³ñÇ 2-ñ¹ Ï»ëÇÝ ÑÇÙݳ¹ñí³Í Ù»ÉÇùáõÃÛ³Ý í»ñ³µ»ñÛ³É ³Ù÷á÷ íϳÛáõÃÛáõÝ ¿ Ù»½ ³í³Ý¹»É º. ȳɳ۳ÝÁ   /5/:

   È³É³Û³ÝÁ Ø»ÉÇù ÐÛáõë»ÇÝÛ³ÝÝ»ñÇ ïáÑÙ³Ï³Ý å³ïÙáõÃÛáõÝÁ Ý»ñϳ۳óÝáõÙ ¿ Ø»ÉÇù úѳÝÇ áñ¹Ç Ø»ÉÇù Ðáõë»ÇÝÇ Ãáé سÝáõã³ñ µ»ÏÇ å³ïÙ³ÍÇ ¨ ïáÑÙ³Ï³Ý ³ñËÇíáõÙ å³Ñå³Ýí³Í, Ù»ÉÇùÝ»ñÇó Ùݳó³Í ·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ ÑÇÙ³Ý íñ³, áñ ×ßÙ³ñï³óÇáõÃÛáõÝÁ ϳëϳÍÇ ï³Ï ¹Ý»É,  Ï³ñÍáõÙ »Ù,  ã³ñÅ»:

  Àëï سÝáõã³ñ µ»Ï Ø»ÉÇù  Ðáõë»ÇÝÛ³ÝÇ § ïáÑÙÁ ³é³ç³ó»É ¿  ÐÇÝ ¶áñÇë»óÇ Ëáç³ È³½³ñÇ /Ô³½³ñÇ -².´./ áñ¹Ç ȳɳÛÇó /6 /: ²ÛÝ , áñ ÐÇÝ ¶áñÇëÁ  Ý»ñϳÛÇë ì»ñÇß»ÝÝ ¿, ϳëϳÍÇó ¹áõñë ¿ ¨ ³Û¹ ûٳÛÇÝ Ï³Ý¹ñ³¹³éݳÝù ѻﳷ³ÛáõÙ:

  ÐÇÝ ¶áñÇë»óÇ Ëáç³ Ô³½³ñÇ ï³å³Ý³ù³ñÁ å³Ñå³Ýí»É ¿ ì»ñÇß»ÝÇ ÑÇÝ ·»ñ»½Ù³Ý³ï³ÝÁ, ï³å³Ý³ù³ñÇ ³ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÁ íϳÛáõÙ ¿ . §²Úê ¾ вܶÆêî ØÎðîâÆ àð¸Æ Ô²¼²ðÆÜ  Âì èÖÈÀ¦: 1689 Ã. ٳѳó³Í  Ëáç³ Ô³½³ñÁ ÃáÕ»É ¿ 3 áñ¹Ç` ä³ñáÝ , ȳɳ, ²í³·: Þ³ÑÇ ÏáÕÙÇó ä³ñáÝÇÝ ÝíÇñ³Í ÑáÕ»ñÁ ÑÇÙ³ ¿É ÏñáõÙ ¿ Ýñ³ ³ÝáõÝÁ` ä³ñáÝÇ µ³Õ:

   ºñç³ÝÇÏ å³ï³Ñ³Ï³ÝáõÃÛ³Ùµ ì»ñÇß»ÝÇ ëµ.ÐéÇ÷ëÇÙ» »Ï»Õ»óáõ µ³ÏáõÙ å³Ñå³Ýí»É ¿ ïáÑÙÇ ÑÇÙݳ¹Çñ ѳݹÇë³óáÕ È³É³ÛÇ ï³å³Ý³ù³ñÁ. §²Úê ¾ вܶÆêî ȲÈàôÜ Âì.èÖδ¦:/1713/: Üß»Ýù ݳ¨ , áñ ì»ñÇß»ÝÇ Ñ³Ý¹³Ù³ë»ñÇó Ù»ÏÁ ³é ³Ûëûñ ÏñáõÙ ¿ Ýñ³ ³ÝáõÝÁ` ȳÉáõ ѳݹ:

   ì»ñÁ í»ñͳÝí³Í ï³å³Ý³ù³ñ»ñÇ ³ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÁ ·³ÉÇë »Ý ¨ë Ù»Ï ³Ý·³Ù ³å³óáõó»Éáõ º. ȳɳ۳ÝÇ Ñ³Õáñ¹³ÍÇ ³ñųݳѳí³ïáõÃÛáõÝÁ: ȳɳÛÇ áñ¹Ç ´³ÕñÇ Ï³Ù ä³ÕñÇ /ϳñÍáõÙ »Ýù ´³ÕñÁ ´³Õ¹³ë³ñ ³Ýí³Ý  Ïñ׳ïí³Í Ó¨Ý ¿/ í»ñ³µ»ñÛ³É ÑÇß³ï³ÏáõÃÛáõÝ å³Ñå³Ýí»É ¿ ÙdzÛÝ §Ì³Ï»ñÇ ÓáñÇ í»ñÇÝ Ù³ëáõÙ. §Î³ñÙÇñ ì³ÝùÇó¦ ùÇã Ñ»éáõ, Óáñ³ÙÇçÇÝ ë. سñïÇñáë Ù³ïáõéÇ Ñ³ñ³í³ÛÇÝ ÙáõïùÇ µ³ñ³íáñÇ íñ³. 5ï.  ÚÆÞ²î²Î¾ ºÎºÔºòÆê غÈÆø àвÜÆÜ ºÆ ÆÆð ÌÜàÔ²òÜ ä²ÔÀðÆÜ. ÂìÆÜ: èØĸ: ¦: /7/: ²Ûë ´³ÕñÇ Å³Ù³Ý³Ï ¿ñ ,áñ §Ã³ñ³ù»³Ù³Û ó÷³é³Ï³ÝÝ»ñÁ ѳñÓ³ÏíáõÙ»Ý ÐÇÝ ¶áñÇëÇ íñ³Û, µÝ³ÏÇãÝ»ñÇÝ ÏáïáñáõÙ, óɳÝáõÙ ¨ óñíáõÙ¦ /8/:   

  ²ß˳ñѳù³Õ³ù³Ï³Ý  Çñ³íÇ׳ÏÁ 18-ñ¹ ¹³ñÇ 1-ÇÝ Ï»ëÇÝ êÛáõÝÇùÇ Ñ³Ù³ñ ѳ·»ó³Í ¿ñ ïÝï»ë³Ï³Ý áõ ù³Õ³ù³Ï³Ý í³ÛñÇí»ñáõÙÝ»ñáí: 20-³Ï³Ý Ãí³Ï³ÝÝ»ñÇ ÑáõÅÏáõ ³½·³ÛÇÝ -³½³ï³·ñ³Ï³Ý å³Ûù³ñÁ ¸³íÇà ´»ÏÇ ·É˳íáñáõÃÛ³Ùµ êÛáõÝÇùÇ Ù»ÉÇù³Ï³Ý µáÉáñ áõÅ»ñÇÝ Ñ³Ù³ËÙµ»óÇÝ å»ï³Ï³ÝáõÃÛ³Ý í»ñ³Ï³Ý·ÝÙ³Ý ·³Õ³÷³ñÇ ßáõñç, ÇëÏ å³Ûù³ñÇ ï³å³ÉáõÙÇó Ñ»ïá ëÏëí»ó ËáñÁ Ñdzëó÷áõÃÛ³Ý ¨ ³ÝÏáõÙÇ »ñϳñ³ï¨ ÙÇ Å³Ù³Ý³Ï³ßñç³Ý: ܳ¹ÇñÇ ³Ñ³ë³ñëáõé µéݳïÇñáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï Çñ»Ýó áÕáñÙ»ÉÇ ·áÛáõÃÛáõÝÁ å³Ñå³Ý»óÇÝ ÙÇ ù³ÝÇ ËÕ×áõÏ Ù»ÉÇùáõÃÛáõÝÝ»ñ, áñáÝó Ù»ÉÇùÝ»ñÁ §Ñ³É³íÇ ÷á˳Ýáñ¹ ³Ý·³Ù ãáõÝ»Çݦ:   Ü³¹ÇñÇ ëå³ÝáõÃÛáõÝÇó Ñ»ïá /1747Ã./  Æñ³ÝÁ Ý»ñù³ßí»ó ·³Ñ³Ï³É³Ï³Ý  å³Ûù³ñÇ ÑáñÓ³ÝáõïÇ Ù»ç, áñÁ ï³ñ³í å»ïáõÃÛ³Ý ù³Ûù³ÛÙ³Ý ¨ ³ñÛáõÝ³Ñ»Õ å³ï»ñ³½ÙÝ»ñÇ ÙÇ ³ÙµáÕç ßñç³ÝÇ: êï»ÕÍí³Í ³ÝϳÛáõÝ Çñ³íÇ׳ÏÇó »ÉÝ»Éáí Æñ³ÝÇ ÑÛáõëÇë ³ñ¨ÙïÛ³Ý ÙÇ ß³ñù ˳ÝáõÃÛáõÝÝ»ñ ëÏë»óÇÝ ÙÇÙdzÝó ¹»Ù å³ï»ñ³½Ù³Ï³Ý  ·áñÍáÕáõÃÛáõÝÝ»ñ ͳí³É»É, ë»÷³Ï³Ý Çß˳ÝáõÃÛ³Ý ë³ÑÙ³ÝÝ»ñÇ ¨ ³½¹»óáõÃÛ³Ý áÉáñïÝ»ñÇ Áݹ³ñÓ³ÏÙ³Ý Ñ³Ù³ñ:

   ÐÇÝ ¶áñÇëÇ µÝ³ÏÇãÝ»ñÇ ÏáïáñáÍÇ ³Ûë ÑÇß³ï³ÏáõÃÛáõÝÁ ѳí³Ý³µ³ñ ³Õ»ñëÝ»ñ áõÝÇ 1748Ã. ܳËÇ稳ÝÇ Ð»Û¹³ñ ÔáõÉÇ Ë³ÝÇ Ï³Ù ·áõó» ¨ 1762à àôñÙdzÛÇ ü³Ã³ÉÇ Ë³ÝÇ ³ñß³í³ÝùÝ»ñÇ Ñ»ï: Æñ³ÝáõÙ ùÇã û ß³ï ϳÛáõÝ íÇ×³Ï ¿ ëï»ÕÍíáõÙ ¼»Ý¹ ø»ñÇ٠˳ÝÇ /1762-1779/ ïÇñ³Ï³ÉáõÃÛ³Ý Å³Ù³Ý³Ï: гÏí³Í »Ýù ϳñÍ»Éáõ , áñ ù³Õ³ù³Ï³Ý ³ÝϳÛáõ- ÝáõÃÛ³Ý 15 ³ÙÛ³ å³Ûù³ñÇ ÁÝóóùáõÙ Ù³ïáõó³Í ͳé³ÛáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù³ñ  ´³ÕñÇ áñ¹Ç úѳÝÁ  Ñ»Ýó ¼»Ý¹ ø»ñÇÙÇó  ¿É ëï³ÝáõÙ ¿ ѳÛñ»ÝÇ ÐÇÝ ¶áñÇëÇ ¨ ѳñ³ÏÇó ÙÇ ù³ÝÇ ·ÛáõÕ»ñÇ Ù»ÉÇùáõÃÛáõÝÁ, ¨ áã ÙdzÛÝ. ¸³ï»Éáí ï³å³Ý³ù³ñÇ ³ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÇó.§²èÜ ØºÌÆ ØºÈÆø àÐ²Ü ÆÞʲ܅¦ Ýñ³Ý ßÝáñÑí»É ¿  Ý³¨ êÛáõÝÇùÇ Ù»ÉÇùÝ»ñÇ ·É˳íáñÁ ÉÇÝ»Éáõ å³ïÇíÁ: ØdzÛÝ éáõë³Ï³Ý ïÇñ³å»ïáõÃ۳ݠ Å³Ù³Ý³Ï ¿ñ, áñ  Ø»ÉÇù úѳÝÛ³ÝÝ»ñÁ ³ëïÇ׳ݳµ³ñ Çñ»Ýó ¹Çñù»ñÁ ½Çç»óÇÝ Ñ½áñ³óáÕ Ø»ÉÇù ³ݷ۳ÝÝ»ñÇÝ: ²ÛÝ å³Ûٳݳíáñí³Í ¿ñ Ù»ÉÇù³Ï³Ý ϳé³í³ñÙ³Ý Ó¨³Ï³ÝáõÃÛ³Ùµ, áñÇó Ø»ÉÇù гñáõÃÛáõÝÁ ³ñųݳå³ïíáñ»Ý Ññ³Å³ñí»ó :

   Ø»ÉÇùÇ ïÇïÕáëáí í»ñ³¹³ñÓáÕ úѳÝÁ Çñ ѳٳñ µÝ³ÏáõÃÛ³Ý í³Ûñ ¿ ÁÝïñáõÙ áã û Çñ ѳÛñ»ÝÇ ÐÇÝ ¶áñÇëÁ, ³ÛÉ Ý³Ë µÝ³ÏáõÃÛáõÝ ¿ ѳëï³ïáõ٠̳ϻñÇ ÓáñáõÙ, áñï»Õ í»ñ³- ϳéáõóáõÙ ¿  ëµ. سñïÇñáë »Ï»Õ»óÇÝ /1765/ í»ñáÑÇßÛ³É ³ñß³í³ÝùÝ»ñÇ Å³Ù³Ý³Ï Ý³Ñ³ï³Ïí³Í ÍÝáÕÝ»ñÇ ÑÇß³ï³ÏÇÝ, ³Û¹ ÇëÏ å³ï׳éáí Ù³ïáõéÇ ëµ .سñïÇñáë ³Ýí³ÝáõÙÁ å³ï³Ñ³Ï³Ý ã¿: ´³Ûó Ñ»ïá úѳÝÁ §ÑÇÙݳñÏáõÙ ¿ Üáñ ¶áñÇë ·ÛáõÕÁ ¨ ³ÛÝï»Õ ï»Õ³÷áËíáõÙ¦  /9/:

   úѳÝÇ ÑÇÙݳñÏ³Í Üáñ ¶áñÇë ϳ٠ݻñϳÛÇë ¶áñÇë ·ÛáõÕÇ ·»ñ»½Ù³Ý³ïÝ»ñÇ, Ýñ³Ýù 3-Ý »Ý, ï³å³Ý³ù³ñ»ñÇ Ù³Ýñ³ÏñÏÇï áõëáõÙݳëÇñáõÃÛáõÝÇó å³ñ½»óÇÝù, áñ ³Ûëï»Õ óÕáõÙÝ»ñ ϳï³ñí»É ¿ ÙÇÙdzÛÝ 1770Ã-Çó ëÏë³Í: ²í»ÉÇ ÑÇÝ ï³å³Ý³ù³ñ ϳ٠íÇÙ³·Çñ ³ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝ  ³Ûë ï³ñ³ÍùáõÙ ·áÛáõÃÛáõÝ ãáõÝÇ: ²ëí³ÍÇó ϳñáÕ »Ýù ÙdzÝß³Ý³Ï »½ñ³Ï³óÝ»É, áñ Ý»ñϳÛÇë ¶áñÇëÁ ÑÇÙݳ¹ñ»É Ø»ÉÇù úѳÝÁ 1770Ã.-ÇÝ: γñ× Å³Ù³Ý³Ï³Ñ³ïí³ÍáõÙ Ù»ÉÇù³ÝÇëï Üáñ ¶áñÇëáõÙ ÑÇÙݳíáñíáõÙ »Ý ÐÇÝ ¶áñÇë»óÇÝ»ñÁ ,³ñ¹ÛáõÝùáõÙ  ÙÇÝ㨠¹³ñ³í»ñç ÐÇÝ ¶áñÇëÁ ³ëïÇ׳ݳµ³ñ í»ñ ¿ ³ÍíáõÙ ³Ù³é³ÝáóÇ: 껽áݳÛÇÝ ÙÇ·ñ³óÇ³Ý ÐÇÝ áõ Üáñ µÝ³Ï³í³ÛñÇ ÙÇç¨ ï¨áõÙ ¿ ³í»ÉÇ ù³Ý  Ù»Ï ¹³ñ: ²ñ¹ÛáõÝùáõÙ Ó¨³íáñíáõÙ ¿ ï³ñ³µÝ³Ï»óÙ³Ý ÙÇ Ýáñ ïÇå` ÏñÏÝ³Ï µÝ³Ï³í³Ûñ, ÝáõÛÝ µÝ³ÏãáõÃÛ³Ùµ ¨ ÝáõÛÝ ³ÝáõÝáí` ÐÇÝ áõ Ýáñ ÎÛáñ»ëÝ»ñ, ϳ٠³ß˳ñѳ·ñ³Ï³Ý ¹Çñùáí` ì»ñÇ ß»Ý - Ü»ñùÇ ß»Ý:§…áñå¿ë ½ÑÇÝÝ ¨ í»ñÇÝ Îáñ»ë:¦ /10/:

    19-ñ¹ ¹³ñÇ 2-ñ¹ Ï»ë»ñÇó ëÏë³Í ßñç³Ï³ µÝ³Ï³í³Ûñ»ñÇó µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý Ý»ñÑáëùÁ Üáñ ¶áñÇë ³Ýݳ˳¹»å  ã³÷»ñÇ ¿ ѳëÝáõÙ: ºÃ» 1842Ã-ÇÝ ¶áñÇëÇ µÝ³ÏãáõÃÛ³Ý ÃÇíÁ 705 ¿ñ` 363 ³ñ³Ï³Ý, 342 Ç·³Ï³Ý, 130 ÁÝï³ÝÇù /11/, ³å³ 1874Ã. ѳٳå³ï³ë˳ݳµ³ñ` 359 ÁÝï³ÝÇù, 2570 µÝ³Ïã. 1396 ³ñ³Ï³Ý, 1174Ç·., áñÇó Ñ³Û 355 ÁÝï. 1392³ñ³Ï³Ý, 1166 Ç·³Ï³Ý  /12/,: Àݹ³Ù»ÝÁ 32ï³ñí³ ÁÝóóùáõÙ µÝ³ÏãáõÃÛáõÝÝ ³í»É³ÝáõÙ ¿ 3.6 ³Ý·³Ù, ÝÙ³Ý ÅáÕáíñ¹³·ñ³Ï³Ý å³ÛÃÛáõÝÁ ³é³í»É³å»ë å³Ûٳݳíáñí³Í ¿ñ Ý»ñ·³ÕÃáí :

   1779 Ã.ٳѳÝáõÙ ¿ Ø»ÉÇù úѳÝÁ ¨ Ýñ³Ý ѳçáñ¹áõÙ ¿ áñ¹ÇÝ`Ðáíë»÷Á:§ê³ ß³ï ÃáõÛÉ Ù³ñ¹ ¿ »Õ»É, ³ÛÝ-ÇÝã ëñ³ »Õµ³Ûñ ê¿ÇÝÁ ϳ٠Ðáõë¿ÇÝÁ ³ãùÇ ¿ ÁÝÏ»É Çñ ù³çáõÃÛ³Ùµ, ³é³ï³Ó»éÝáõÃÛ³Ùµ ¨ Ë»Éùáí¦  /13/: ²ÛÝå»ë áñ ϳñ× Å³Ù³Ý³Ïѳïí³ÍáõÙ  Ù»ÉÇùáõÃÛáõÝÁ ÷á˳ÝóíáõÙ ¿ Ðáõë»ÇÝÇÝ: Ø»ÉÇù Ðáõë»ÇÝÁ ϳ٠ÇÝãå»ë ·ñí³Í ¿ Ø»ÉÇù èáõëï³ÙÇ ï³å³Ý³ù³ñÇÝ` Ø»ÉÇù êÇÛÇÝÁ ÇßË»É ¿ ÙÇÝ㨠1815Ã.: Üñ³Ý ѳçáñ¹áõÙ ¿ ³í³· áñ¹ÇÝ Ø»ÉÇù èáõñëï³ÙÁ ¨ ÇßËáõÙ ÙÇÝ㨠1822Ã.: Ø»ÉÇù Ðáõë»ÇÝÛ³ÝÝ»ñÇ ïáÑÙ³Ï³Ý ¹³Ùµ³ñ³Ý-Ù³ïáõéáõÙ å³Ñå³Ýí»É ¿ Ø»ÉÇù èáõëï³ÙÇ ßÇñÇÙ³ù³ñÁ Ñ»ï¨Û³É ³ñӳݳ·ñáõÃÛ³Ùµ. §²Úê ¾ î²ä²Ü غÈÆø êÆÚÆÜÆ àð¸Æ àôèàôêî²ØÆÜ .1822¦: ø³ÝÇ áñ Ø»ÉÇù èáõëï³ÙÁ  ³Ýųé³Ý· ¿ ٳѳó»É, Ù»ÉÇùáõÃÛáõÝÁ  ³ÝóÝáõÙ ¿ »ÕµáñÁ` гñáõÃÛáõÝÇÝ:

   лÝí»Éáí í»ñÁ µ»ñí³Í ÝÛáõûñÇ ¨  ÐÐ ²½·³ÛÇÝ ²ñËÇíáõÙ å³ÑíáÕ ·áñÍ»ñÇ /14/ íñ³ ÷áñÓ»óÇÝù í»ñ³Ï³Ý·Ý»É Ø»ÉÇù úѳÝÛ³Ý ïáÑÙÇ ïáÑٳͳéÁ, áñÁ Ý»ñϳ۳óÝáõÙ »Ýù ëïáñ¨:



    ²ÛëåÇëáí , áõëáõÙݳëÇñ»Éáí Ññ³å³ñ³ÏÇ íñ³Ý »Õ³Í ûٳÛÇÝ ³éÝãíáÕ ÝÛáñûñÁ  , ÇÝãå»ë ݳ¨ Ù»ñ ÏáÕÙÇó ѳÛïݳµ»ñí³Í íÇÙ³·Çñ ³ñӳݳ·ñáõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ñ³Ù»Ù³ï³Ï³Ý ùÝÝáõÃÛáõÝÁ óáõÛó ¿ ï³ÉÇë, áñ Üáñ ¶áñÇë ·ÛáõÕÇ ¨ ¶áñÇëÇ Ù»ÉÇùáõÃÛ³Ý ÑÇÙݳ¹Çñ ¿ ѳݹÇë³ÝáõÙ 1779Ã. ٳѳó³Í ÐÇÝ ¶áñÇë»óÇ ³é¨ïñ³Ï³Ý ȳɳÛÇ Ãáé §³Ûñ Ù»Í ÇßË³Ý Ù»ÉÇù úѳݦ-Á: Üñ³Ý ѳçáñ¹»É ¿ Ø»ÉÇù Ðáíë»÷Á, ѳí³Ý³µ³ñ 2-3 ï³ñÇ` 1779-1782ÃÃ: 1782-1815Ãà ٻÉÇù ¿ñ Ðáõë»ÇÝÁ, áñÇ ³ÝáõÝÇó ¿É ïáÑÙÇ ÐÛáõë»ÇÝÛ³Ý ³½·³ÝáõÝÁ, 1815-1822Ãà Ýñ³Ý ѳçáñ¹áõÙ ¿ ³Ýųé³Ý· ٳѳó³Í Ù»ÉÇù èáõëï³ÙÁ, 1822Ã-Çó Ù»ÉÇùáõÃÛáõÝÁ ëï³ÝÓÝáõÙ ¿ ¶áñÇëÇ í»ñçÇÝ Ù»ÉÇùÁ` ÂÛáõÝÇÝ, гñáõÃÛáõÝÁ, áí 1848à ÎàðºêÆ ÁÝï³ÝÇùÝ»ñÇ Ï³Ù»ñ³É Ýϳñ³·áõÃÛáõÝÝ»ñÇ Ù³ïÛ³ÝáõÙ ÑÇß³ï³ÏíáõÙ ¿ áñå»ë  §Ø»ÉÇù ÂáõÝáõÝ Ø»ÉÇù Úáõë¿ÛÝ»³Ý, ³ñ. 46 ï³ñ»Ï³Ý¦ : /15/

                                                                                           

                                  


                                                                            

 

 

                                                                                        ²ñ³Ù ´³µ³Û³Ý

                                                                              ì»ñÇß»ÝÇ  ÙÇçÝ. ¹åñáó

                                                                                          2012Ã

 

 

 

 

                           ú·ï³·áñÍí³Í ·ñ³Ï³ÝáõÃ۳ݠ ó³ÝÏ

 

1.ê.´³ñËáõ¹³ñÛ³Ý, §¸Çí³Ý Ñ³Û íÇÙ³·ñáõÃÛ³Ý ¦, åñ.2 , ºñ»í³Ý ,1960, ¿ç 80:

2.ê.¶.гËí»ñ¹Û³Ý, §¶áñÇëÇ å³ïÙáõÃÛáõݦ, ¶áñÇë, 1996 , ¿ç 142:

3.ê.гËí»ñ¹Û³Ý, §¶áñÇëÇ ³Ù÷á÷ å³ïÙáõÃÛáõݦ, ºñ»í³Ý, 2005,  ¿ç 165:

4.²Ï. ´³ÏáõÝó, Ñ.3 ,ºñ»í³Ý, 1982, ¿ç  431:

5.º.ȳɳ۳Ý, ¼³Ý·»½áõñ, ²½·³·ñ³Ï³Ý ѳݹ»ë, 1898, ÑÙñ. 2:

6.º.ȳɳ۳Ý, ÝáõÛÝ ï»ÕáõÙ, ¿ç 8:

7. ê.´³ñËáõ¹³ñÛ³Ý, §¸Çí³Ý Ñ³Û íÇÙ³·ñáõÃÛ³Ý ¦, åñ.2, ºñ»í³Ý , 1960,  ¿ç 80:

8 º.ȳɳ۳Ý, ÝáõÛÝ ï»ÕáõÙ, ¿ç 8:

 

9 º.ȳɳ۳Ý, ÝáõÛÝ ï»ÕáõÙ, ¿ç 9:

10.Ô.²ÉÇß³Ý, §êÇë³Ï³Ý¦, ì»Ý»ïÇÏ, 1893,  ¿ç 262:

11.в², ý. 93, ó1, ·. 75:

12.в², ý. 93, ó1, ·. 192:

13. º.ȳɳ۳Ý, ÝáõÛÝ ï»ÕáõÙ, ¿ç 9:

14.в², ý 56. ó6, · . 627:

15. в², ý 56. ó6, ·. 627, ¿ç 17: