Համայնքի մասին

Բնակչություն` 2314

Համայնքի կենտրոնի hեռավորությունը մարզկենտրոնից՝ 68 կմ,

Համայնքի կենտրոնի hեռավորությունը Գորիս քաղաքից՝ 3 կմ,

Համայնքի կենտրոնի բարձրությունը ծովի մակերևույթից՝ 1600 մ,

Համայնքի վարչական տարածքում ընդգրկված բնակավայրերը՝ գ.Վերիշեն։

Պատմական համառոտ  ակնարկ

    Վերիշենի պատմությունը հին է և հարուստ: Գյուղի վարչական տարածքում պահպանվել են մի շարք բնակավայրերի մնացորդներ / Ականա, Նախանձփոր, Ձագեձոր և այլն/: Գյուղի տարածքում և շրջակայքում կան ժայռափոր բնակատեղիներ, դամբարանադաշտեր /Բաբախանի կալեր, , Զուգաքարի տափարակ  Ն.Ք. 2-1 հզմ/:  Գյուղի անմիջապես հյուսիսային հատվածում՝ լեռնաբազուկի հրվանդանին, պահպանվել է Ձագ Նահապետի կողմից վերանորոգված Հաբանդա բերդի /Ձագեձորի/ ավերակները / Ն.Ք.  2-րդ հազարամյակի սկիզբ /: Ձագեձորի բերդը իր հարակից բնակավայրով եղել է  Սյունյաց Նահապետների նստավայրը և մինչև 5-րդ 6-րդ դարերը կատարել վարչական կենտրոնի դեր: 4-րդ դարի սկզբին՝  գյուղում գտնվող հեթանոսական տաճարը քանդելով,  նրա հիմքի վրա  կառուցվել է Սյունիքի առաջին եկեղեցիներից մեկը՝ Սբ. Հռիփսիմեն, որը Հայաստանի միանավ ամենախոշոր եկեղեցին է, երկ. 27,3 մ: 1621 թվականին ենթարկվել է հիմնովին վերանորոգման և կանգուն է առ այսօր: Եկեղեցուն կից՝ 5-րդ դարում, Սբ. Մեսրոպ Մաշտոցի կողմից բացվել է Սյունիքի առաջին դպրոցներից մեկը :

 7-րդ դարի առաջին կեսին   պարսկական արշավանքներից վերադարձող Հերակլ կայսրը այստեղ 3 օր դադար է տվել իր զորքին :

  Վերիշենը Սյունի իշխանների նստոց էր նաև10-րդ դարում: 932 թվականին Տաթեվի Հակոբ Եպիսկոպոսը Ձագեձորի Փիլիպպե իշխանից գնում է Ձագեձորի ջուրը և ջրանցքով տեղափոխում Տաթեվի այգիներ : 1294 թվականին ջրանցքը վերանորոգվում է , որի վերաբերյալ  կա արձանագրություն: Օրբելյան իշխանների տիրապետության ժամանակ այն Տարսայիճ  Օրբելյանի  նստավայրն էր : Մոնղոլ թաթարական արշավանքների ընթացքում՝ 13-րդ դարի կեսերին, այն Բաչու  նոինի նստավայրն էր :Այստեղ է կալանված եղել Սոնաց /վրաց/ Դավիդ թագավորը :

   Ձագեձորի բերդի շուրջն էլ տարածվել է Ստեփանոս Օրբելյան հիշատակած  Ձագեձոր գյուղը , որը հետագայում, հավանաբար, 16-րդ դարից հայտնի էր Կյորես անունով: 16-րդ դարի  2-րդ կեսերից 17-րդ դարի 1-ին կեսերը այն ծաղկել է  և հայտնի է եղել որպես առևտրական /խոջայական/ խոշոր կենտրոն, այդ մասին են վկայում 17-րդ դարում կառուցված աշխարհիկ բազմաթիվ մեծարժեք շինությունները, որոնց մի մասը այսօր էլ բնակելի է :  Այդ ժամանակաշրջանում է կառուցվել նաև սբ. Գևորգ եկեղեցին ,որն  այսօր հայտնի էսբ. Նորակնունք անունով: 1994թ. Վերանորոգվել է կանադահայերի հովանավորությամբ և այժմ գործում է:

 17-րդ դարի վերջերից այն սկսել  է անկում ապրել, և բնակչությունը մի քանի անգամ ենթարկվել է բռնագաղթի:Այդ մասին են վկայում Գորիսեցի գրիչների  վկայությունները :

 18-րդ դարի 2-րդ կեսին /1748 և 1762թթ. /  գյուղը ենթարկվել է պարսից խաների ավերիչ արշավանքներին, որից հետո հին Գորիսի բնակիչները աստիճանաբար հիմնավորվում են նոր Գորիս գյուղում՝ Երի Շենի բնակիչները ՝ Մելիք Օհանի գլխավորությամբ հիմնում են  /1770թ./ Ներքի Շենը ՝ Գորիս գյուղը: Վերիշենը ՝ Հին Գորիսը, աստիճանաբար  վեր է ածվում ամառանոցի: 19-րդ դարի վերջերից հին տոհմերի առանձին ներկայացուցիչներ նորից հիմնավորվում են հին Գորիսում և բնակվում մինչ այսօր: 1958թ-ից Հին Գորիսը վերանվանվում է Վերիշեն:

Վերիշենում են ծնվել գվարդիայի գեներալ-լեյտենանտ Բագրատ Առուշանյանը, հանրահռչակ գուսան Աշոտը /Աշոտ Դադալյանը/,  գիտության բազմաթիվ դոկտորներ, պրոֆեսորներ, արվեստի և մշակույթի նշանավոր գործիչներ:

Տնտեսությունը

Գյուղատնտեսական գործունեության հիմնական ուղղություններն են` 

- անասնապահությունը, 

- դաշտավարությունը:

Հողային և այլ բնական ռեսուրսներ

Հողեր (ընդամենը)` 4762 հա, այդ թվում`

- Գյուղատնտեսական նշանակության հողեր` 4396 հա, որից`

- վարելահող` 110 հա, խոտհարք` 494 հա, արոտ` 2691 հա, այլ հողատեսք`1101 հա

- բնակավայրերի հողեր` 129 հա,

- արդյունաբերության, ընդերքօգտագործման և այլ արտադրական նշանակության հողեր` 8 հա 

- էներգետիկայի, տրանսպորտի, կապի և կոմունալ ենթակառուցվածքների օբյեկտների հողեր`4 հա

- հատուկ պահպանվող տարածքների հողեր` 217 հա,

- ջրային հողեր` 8 հա